مطمئناً شما قبلاً این عناوین را به‌وفور شنیده‌اید اما تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که ازلحاظ کاری دقیقاً چه فرقی باهم دارند؟ و اگر زمانی خواستید وارد کار شوید دقیقاً باید با کدام‌یک از این‌ها همکاری کنید؟ در بسیاری از حرفه‌ها زمانی که بحث انتخاب دقیق به میان می‌آید شما گزینه‌های متعددی پیش رویتان دارید. برای مثال درزمینه‌ی پزشکی شما گزینه‌هایی همچون دستیار پزشک، پرستاران کارآموز و پزشکان را دارید. یا در زمینه حقوق، شما مشاور حقوقی، کارآموز مسائل حقوقی و وکلای دادگستری را برای انتخاب دارید. یا در زمینه مالی با بازاریابان آنلاین، حسابداران و دفترداران در ارتباط هستید و انتخاب‌های متعددی برای همکاری دارید.
اما زمانی که قصد داشته باشید خانه‌ای طراحی کنید، گزینه‌هایی نظیر معماران، طراحان و نقشه کشان ساختمان را پیش رو خواهید داشت که هرکدام از آن‌ها نقش بخصوص خودشان را ایفا خواهند کرد و هرکدام تخصص و کارایی مجزایی نسبت به هم دارند. بنابراین به‌طور دقیق چه فرقی میان این‌ها وجود دارد که باید از آن‌ها مطلع شوید؟
در برخی از کشورها مانند ایالات متحده آمریکا، مطالبات بر اساس قانون هر ایالتی کاملاً متفاوت است. برای مثال در برخی نقاط برای برخی پروژه‌ها تنها یک معمار کافی است، اما برای بسیاری از پروژه‌های دیگر حتی یک معمار هم نیاز نیستدر حالیکه در برخی شرایط دیگر، شما با یک طراح و نقشه کش ساختمان باید همکاری کنید و حتی در مواردی خودتان باید طرحی خلق کنید که می‌خواهید طرح نهایی شبیه به آن باشد و به‌عبارت دیگر شما یک طرحی به معمار و یا طراحتان می‌دهید تا الهام‌بخش او بوده و بداند که شما دقیقاً از او چه می‌خواهید و دقیقاً چه سبکی مدنظرتان است. ما در وب‌سایت پادیر گستر، پیشتر درباره آنچه که لازم است پیش از شروع کار به طراحان ما بگویید توضیح دادیم که پیشنهاد می‌کنیم آن مطلب را نیز مطالعه کنید. اما فعلا بیایید موضوع بحثمان را با تفکیک مشاغل طراحی حرفه‌ای و فرق میان آن‌ها شروع کنیم.
معمار معتبر و مورد تائید
یک معمار معتبر و مورد تائید یا Architect کسی است که در ابتدا تحصیلات مرتبط با معماری را دارا است، یعنی در رشته معماری تحصیل کرده است و مدرک معتبر تحصیلی در این زمینه را نیز دارد. همچنین یک معمار در کار خود به‌خوبی مهارت دارد و دوره‌های تخصصی در این رشته را نیز با موفقیت پشت سر گذاشته است. چنین شخصی مدارک معتبری در این زمینه دارد که از لحاظ قانونی به او اجازه انجام این کار داده شده است. بنابراین به صورت خلاصه، یک معمار دارای پروانه معتبر معماری است و مسئولیت قانونی در مقابل کاری که انجام می‌دهد دارد. برای مثال در ایالات متحده آمریکا زمانی که در مورد یک معمار قانونیِ دوره‌دیده صحبت می‌کنیم (به‌جز برخی استثنائات) او باید تمامی تحصیلات، دوره‌ها و مدارک موردنیاز زیر را داشته باشد:
فارغ تحصیل شدن از یک دانشگاه معتبر و دریافت مدرک معتبر معماری (که حداکثر بین 5 تا 6 سال زمان می‌برد)
داشتن حداقل سابقه کاری مرتبط در این زمینه (که معمولاً معادل 2 سال سابقه کاری است)
با موفقیت پشت گذاشتن آزمون جواز معماری که توسط شورای ملی هیئت مدیره ادارات معماری در هفت مرحله گرفته می‌شود.
سپری کردن “دوره‌های آموزشی پیوسته” که هرساله برگزار می‌شود و بعد از گذراندن آن، یک مدرک معتبر برای همان سال به متقاضیان اهداء می‌شود.
به‌طورمعمول هر معماری، طراحی و رفع مشکلات پیرامون آن را در دانشگاه فرا می‌گیرد. جایی که دوره‌های آموزشی فشرده را در مراکزی که سیستم و پروسه متنوعی دارند می‌آموزد. در طی این دوره‌های فشرده او به صورت عملی یاد می‌گیرد که چگونه یک ساختمان ساخته می‌شود و هرکسی در هر مرحله چه وظیفه‌ای بر عهده دارد.
علاوه بر داشتن تحصیلات دانشگاهی بالا و تجربه و مهارت عالی در این زمینه، چیزی که اهمیت کار یک معمار معتبر را مهم‌تر جلوه می‌دهد، مسئولیت و تعهد قانونی او در قبال کاری است که انجام می‌دهد. این مسئولیت، حساسیت شغلی او را به‌شدت افزایش می‌دهد، چرا که او ازلحاظ قانونی متعهد و مسئول خلق تمام چیزهایی است که انجام می‌دهد و اگر در آینده اتفاق و یا حادثه‌ای رخ دهد او باید مسئول تمام کارهایی که انجام داده است باشد. به‌طورکلی یک معمار باید مسئول حفظ جان، سلامت و رفاه مشتریانش باشد. باید خاطرنشان کرد که با اولین مهری که روی مجوز رسمی و معتبر او زده می‌شود او به‌طور قانونی تمام مسئولیت‌های گفته‌شده را عهده‌دار می‌شود.
به‌طور کل می‌توان گفت، حقیقتی که یک معمار معتبر را نسبت به دیگر طراحان مجزا می‌کند این است که او به‌طور قانونی مسئول و پاسخ گوی کاری است که انجام می‌دهد و در صورت بروز هر مشکلی “شخصا” موظف به پاسخگویی و جبران ضرر و هرگونه غرامتی است که توسط او به وجود آمده است.
نکته آخر: اصطلاح معمار معتبر و رسمی در ایالات‌متحده آمریکا مرجعیت قانونی دارد و همانند شغل پزشکان که باید از هر لحاظ واجد شرایط باشند، حساسیت روی کار معماران نیز به همان مقدار زیاد است. شما نمی‌توانید به‌راحتی خودتان را یک معمار بنامید مگر اینکه از سوی دولت مدارک معتبر و صلاحیت لازم را برای این کار اخذ کرده باشید. سختگیری معمار بودن در ایالات‌متحده آمریکا تنها به اینجا ختم نمی‌شود و بلکه در هر ایالتی قانون و ضوابط خاص خودش را دارد و شما باید طبق مقررات آنجا عمل کرده و صلاحیت موردنظر آنجا را برای اجازه به کار کسب کنید و اگر مدرک معتبر و جواز قانونی نداشته باشید دولت به شما اجازه کار نداده و هرگونه فعالیتی در صورت نداشتن مدرک رسمی دولت غیرمجاز و غیرقانونی به شمار خواهد آمد.
نکته بعدی این است که مدرک هر ایالتی فقط در همان‌جا کارایی دارد. برای مثال شما اگر مدرک معتبر و جواز رسمی اجازه به کار را از ایالت اوهایو Ohio کسب کرده باشید به شما اجازه کار در ایالت پنسیلوانیا Pennsylvania داده نخواهد شد و باید از نو برای کسب صلاحیت و مجوز آن ایالت اقدام کنید و مهم نیست که چند سال سابقه کاری داشته‌اید و یا چه پروژه‌های بزرگی انجام داده‌اید و یا حتی معروف‌ترین معمار جهان هستید. بنابراین ممکن است شما فقط به‌عنوان یک طراح در ایالت پنسیلوانیا فعالیت کنید و در ایالت اوهایو فقط یک معمار باشید. مسخره به نظر می‌رسد نه؟ اما این همان روش قانونی است که می‌تواند تضمین کننده عملکرد یک معمار در تمام کشور باشد.
طراح
همان‌طور که در مورد معمار معتبر خواندیم، فهمیدیم که یک معمار رسمی دارای مدرک و جواز مجاز و معتبر دولتی برای فعالیت معماری است و در قبال کاری که انجام می‌دهد ازلحاظ قانونی مسئولیت دارد. اما کار طراحی بسیار متفاوت است. درواقع این‌گونه می‌توان گفت که سطح تخصص یک طراح یا Designer پایین‌تر از یک معمار معتبر است و او بعد از گذراندن دوره‌ها و آزمون‌های مربوطه مجوز رسمی و معتبر شروع به کار را دریافت می‌کند و تبدیل به یک معمار معتبر می‌شود اما قبل از آن در حقیقت یک طراح است.
معمولاً داشتن تحصیلات دانشگاهی، گذراندن دوره‌های آموزشی و اخذ مدرک معتبر برای یک طراح هیچ ضرورتی ندارد و آن‌ها به‌صورت تجربی و در کنار معماران معتبر و حضور در پروژه‌های متعدد این توانایی را به صورت تجربی به دست می‌آورند.
در ایالات‌متحده آمریکا، حرفه یک طراح می‌توان شکل‌های متعددی داشته باشد. در اینجا چند نمونه از آن‌ها را برایتان بازگو خواهیم کرد:
برای مثال طراحانی هستند که دقیقاً همان مسیر مشابه و یکسان معماران را طی کرده و از یک دانشگاه معتبر و در رشته معماری فارغ‌التحصیل می‌شوند و تجربیات عملی بسیاری نیز کسب می‌کنند اما به هر دلیلی آزمون کسب جواز معتبر را پشت سر نگذاشته‌اند. گاهی اوقات ممکن است چندین سال طول بکشد تا فردی بتواند چنین امتحان سخت و حساسی را با موفقیت پشت سر بگذارد.
طراحان دیگری نیز وجود دارند که بعد از فارغ‌التحصیل شدن و کار با یک شرکت طراحی، (به دلیل اینکه مایل نیستند مسئولیت و تعهد قانونی پروژه‌ها را قبول کنند و از دردسرهای آن‌ها فراری هستند) تصمیم می‌گیرند که جواز معتبر را اخذ نکنند و زیر بار مسئولیت قانونی نروند. باید خاطرنشان کرد که در میان این‌ها ممکن است طراحانی وجود داشته باشد که سالیان سال تجربه دارند و نسبت به بقیه اطلاعات بسیار زیادی راجع به طراحی و ساخت‌وساز دارند و علاوه بر آن تحصیلات آکادمیک در این زمینه را هم، پشت سر گذاشته‌اند اما فقط به همان دلیلی که گفته شد و به خاطر زیر بار مسئولیت نرفتن حاضر به اخذ جواز رسمی نشده‌اند.
طراحان دیگری نیز وجود دارند که صرفاً به خاطر علاقه مفرطی که فقط به طراح شدن دارند سعی می‌کنند روی همین مسیر اصلی تمرکز کنند. آن‌ها برای یک طراح حرفه‌ای شدن حتی بیشتر از بقیه تلاش می‌کنند. برای مثال ممکن است به‌طور خود خواسته روی تمرینات و اصول طراحی تلاش‌های زیادی بکنند و در مورد طراحی معماری مطالعات زیادی داشته باشند و تمرین‌های بسیاری انجام بدهند. با اینکه در ابتدا گفته شد یک طراح ممکن است ازلحاظ تخصص از یک معمار معتبر پایین‌تر باشد اما این بدان معنا نیست که همیشه سطح کیفیت یک طراح پایین‌تر از معمار است. بلکه طراحانی نیز وجود دارند که ازلحاظ تخصص و مهارت بسیار حرفه‌ای هستند و در کار خود بسیار موفق و متفاوت‌تر از دیگران‌اند.
بزرگ‌ترین تفاوت میان معمار و طراح این است که یک طراح به دلیل اینکه ازلحاظ قانونی صلاحیت و مهر رسمی ندارد نمی‌تواند کارهای قانونی طراحی را انجام بدهد و مجوز قانونی را برای ساخت پروژه دریافت کند. بلکه او فقط می‌تواند ایده‌های طراحی خود را در اختیار مشتریانش قرار بدهد. همان‌طور که قبلاً هم گفته شد یک معمار معتبر صلاحیت و مهر قانونی دارد و از این روی یک طراح تا زمانی که مجوز و اجازه قانونی از ایالت خود را دریافت نکند هرگز یک معمار به‌حساب نمی‌آید، نه‌تنها معمار بلکه حتی نمی‌تواند خودش را به‌عنوان یک معمار کارآموز بنامد.
ما قصد نداریم بگوییم طراح‌ها هرگز قادر به انجام کارهای معماران نیستند، بلکه بسیاری از آن‌ها قادر هستند بهترین کارها و پروژه‌ها را ارائه دهند، اما فقط ازلحاظ قانونی نمی‌توانند خودشان را معمار بنامند.
نکته آخر: حالا به تمام کسانی فکر کنید که در مشاغل دیگر از واژه معمار استفاده می‌کنند، مثلاً معمار نرم‌افزار، معمار فناوری اطلاعات، معمار دستگاه‌ها و حتی معمار ساندویچ! انگار که هرکسی قادر به ساخت چیزی باشد می‌تواند نام خودش را معمار بگذارد. واقعاً این غیرمنصفانه نیست که معمار بودن درزمینه شغلی معماری این‌قدر سخت‌گیرانه باشد و به هیچ‌کسی اجازه استفاده از این عنوان را ندهند تا زمانی که مدرک و جواز معتبر دریافت کنند اما در مشاغل دیگر به‌راحتی از آن استفاده شود؟ شاید زمانی دیگر راجع به این موضوع به‌طور مفصل بحث کنیم. اما فعلاً بهتر است از بحث اصلی‌مان خارج نشویم.
نقشه‌کش ساختمان
همانند طراحان، هیچ ضرورتی و یا حساسیتی برای داشتن تحصیلات آکادمیک، دوره‌های آموزشی و یا مدرک و جواز رسمی دولت برای نقشه‌کش‌های ساختمان وجود ندارد.
یک نقشه‌کش یا Drafter می‌تواند برخی از کارهایی که یک معمار و یا یک طراح را انجام دهد اما نه تمام آن‌ها را و اینکه یک نقشه‌کش بااینکه تحصیلات آکادمیک طراحی و یا معماری ندارد اما به‌خوبی قادر است از نرم‌افزارهای رایانه‌ای طراحی و نقشه‌کشی (CADD) برای ساخت طرح‌های ساختمانی و معماری استفاده کند.
برخی از نقشه‌کش‌های ساختمان تحصیلات آکادمیک دارند و برخی دیگر ندارند، آن‌ها ممکن است حتی مدارک معتبری مثل دیپلم و یا مدرک نقشه‌کشی در این زمینه داشته باشند، اما درزمینه طراحی آموزش ندیده‌اند و علم و آگاهی و تجربه‌شان مختص زمینه کاری خودشان است و تنها تجربه‌ای که راجع به طراحی ویلا ها دارند فقط زمان تبدیل فایل‌های نقشه‌هایشان به اسناد ساخت‌وساز توسط رایانه است.
حالا که به‌طورکلی تفاوت میان معمار، طراح و نقشه‌کش را یاد گرفتیم، بیایید در مورد وظایف آن‌ها نیز بحث کنیم، به نظر شما آن‌ها ازلحاظ توانایی چه تفاوتی‌هایی با یکدیگر دارند؟ در مطلب دیگری به این موضوع می‌پردازیم.
وظایف معمار، طراح و نقشه‌کش ساختمان چیست؟ 2
منبع: وبلاگ پادیر گستر
